ERP trong tương lai – Liệu khái niệm truyền thống có còn tồn tại?
Tuần trước, sau khi tham dự buổi hội thảo trình làng các tính năng update mới của giải pháp SAP S/4HANA Public Cloud, có rất nhiều công nghệ mới được update, mình lại dành thời gian lướt qua các tài liệu mới nhất về AI. Từ ChatGPT, Gemini cho đến các mô hình xử lý dữ liệu lớn như Snowflake hay Databricks, tất cả đều khiến mình dừng lại và tự hỏi: “ERP mà chúng ta đang tư vấn, triển khai, tối ưu hàng ngày… liệu trong 5-10 năm nữa, nó sẽ còn giữ nguyên hình hài như hiện tại?”
Nếu các bạn trong ngành này, có lẽ chúng ta đều quá quen thuộc với khái niệm Enterprise Resource Planning – hệ thống quản lý tổng thể doanh nghiệp. Từ những ngày đầu của MRP II, đến SAP R/3, rồi S/4HANA, Oracle Cloud, Microsoft Dynamics 365… ERP đã tiến hóa từ một công cụ kế toán – logistics đơn thuần thành nền tảng cốt lõi của mọi tổ chức. Có doanh nghiệp tự xây dựng hệ thống nội bộ (in-house), có nơi chọn giải pháp từ các “ông lớn” toàn cầu với chuẩn mực khắt khe, được tùy biến theo từng ngành: sản xuất, bán lẻ, y tế, tài chính…
Hiện tại, một hệ thống ERP điển hình được thiết kế như một “ngôi nhà nhiều tầng” có cấu trúc chặt chẽ:
- Tầng nền móng: cơ sở dữ liệu tập trung (HANA, Oracle Database…)
- Tầng khung: các module chức năng (FI, CO, MM, SD, PP, HCM…)
- Tầng mái: báo cáo BI, dashboard, workflow tự động
Và với SAP, Cấu trúc phân tầng này càng rõ ràng hơn với SAP application, SAP Business Data Cloud và SAP Business AI.
Mọi thứ được kiểm soát nghiêm ngặt, từ master data, authorization matrix cho đến audit trail. Người dùng phải nhập liệu theo form, chạy báo cáo định kỳ, kiểm tra đối chiếu thủ công ở nhiều khâu. Dù đã có automation, RPA, API integration… nhưng bản chất vẫn là “con người điều khiển phần mềm”.
Nhưng hãy tưởng tượng một ngày, khi AI không còn là công cụ hỗ trợ – mà trở thành “bộ não vận hành” của toàn bộ doanh nghiệp.
- Một giao dịch thanh toán tại quầy
- Một chuyển động của xe tải trên đường
- Một tin nhắn nội bộ giữa nhân viên
- Một thay đổi nhiệt độ trong kho lạnh
- Thậm chí là… nhịp tim của nhân viên kho khi di chuyển hàng
Mỗi thông tin đều có thuộc tính riêng (thời gian, vị trí, người thực hiện, thiết bị, cảm biến…) và thuộc tính chung (liên kết với đơn hàng, khách hàng, sản phẩm…). Trên nền tảng AI với tốc độ xử lý hàng exabyte/giây, hệ thống sẽ tự động gom nhóm, phân tích, kết nối các hạt cát này theo ý định của con người – mà không cần form, không cần query SQL, không cần báo cáo Excel.
Ví dụ minh họa thực tế:
Một giám đốc chuỗi cung ứng chỉ cần nói:
“Cho tôi biết lý do chậm giao hàng cho khách VIP ở miền Trung tuần này.”
Hệ thống AI ngay lập tức:
Kéo dữ liệu từ cảm biến GPS xe tải
Phân tích lịch sử thời tiết (mưa bão)
Đối chiếu đơn hàng, tồn kho, ca làm việc nhân viên
Phát hiện nguyên nhân: kho Hà Nội bị ngập do ảnh hưởng của Bão Kalmaegi→ chuyển hàng muộn 14 tiếng
Đề xuất: “Chuyển 30% đơn hàng sang kho Đà Nẵng, điều xe lạnh dự phòng, thông báo khách hàng tự động qua Zalo OA.”
=> Không cần mở SAP, không click, không chờ báo cáo.
Trong tương lai gần, giao tiếp với hệ thống sẽ là:
- Lời nói tự nhiên (như đang nói với trợ lý ảo)
- Cử chỉ (vung tay trên màn hình holographic)
- Hành vi (AI học theo thói quen ra quyết định của bạn)
- Thậm chí là suy nghĩ (qua giao diện não-máy – BCI, như Neuralink)
Thêm 1 ví dụ trong nhà máy sản xuất:
Một kỹ sư chỉ cần nhìn vào máy móc và nghĩ: “Máy ép nhựa số 3 đang rung bất thường.”
Hệ thống AI tự động kiểm tra dữ liệu rung động từ cảm biến IoT
So sánh với lịch sử bảo trì
Gửi cảnh báo + đặt lịch bảo trì + điều chuyển sản lượng sang máy khác
Tất cả trong 3 giây.
Vậy khi nào kịch bản này thành hiện thực? Thật khó dự đoán chính xác, nhưng mình thấy dấu hiệu đã hiện hữu:
- SAP Joule (AI Copilot trong S/4HANA) đã có thể tự đề xuất bút toán kế toán
- Microsoft Copilot for Dynamics tự động tạo báo cáo từ dữ liệu
- Oracle Autonomous Database tự tối ưu hiệu suất mà không cần DBA
- xAI, OpenAI, Google đang đẩy nhanh khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên + dữ liệu phi cấu trúc
Mình tin rằng, trong vòng 5-7 năm tới, khái niệm “ERP truyền thống” sẽ tan biến, nhường chỗ cho:
- Hệ thống dữ liệu sống (Living Data System)
- AI là trung tâm điều phối (AI Orchestrator)
- Con người là người đặt câu hỏi – không phải người nhập dữ liệu
Thách thức lớn nhất: Không phải công nghệ – mà là con người và quy tắc
Khi đó, các tiêu chuẩn vận hành sẽ thay đổi hoàn toàn:
- Bảo mật: Không còn user/password → xác thực sinh trắc học, ý thức
- Quản trị: Không còn SOP cứng nhắc → AI đề xuất quy trình tối ưu theo ngữ cảnh
- Pháp lý: Ai chịu trách nhiệm khi AI ra quyết định sai? (CEO hay AI?)
Nhưng mình tin, chính con người – những người tạo ra AI – sẽ viết lại luật chơi. Thậm chí, AI sẽ trở thành “người cố vấn chiến lược”, giúp doanh nghiệp xây dựng bộ quy tắc phù hợp nhất với:
- Ngành nghề
- Quy mô
- Văn hóa tổ chức
- Giai đoạn phát triển
Và mình tin rằng: ERP không biến mất. Nó chỉ thoát khỏi vỏ bọc phần mềm để trở thành một hệ sinh thái dữ liệu thông minh giống như cách mà SAP đang làm với hệ sinh thái của họ với Business Suite hiện tại, nơi:
- Dữ liệu tự sinh ra
- Phân tích tự diễn ra
- Quyết định tự đề xuất
- Con người chỉ cần hỏi và ra lệnh
Và khi đó, vai trò của những người như chúng ta – chuyên gia chuyển đổi số, tư vấn SAP, triển khai ERP – sẽ không còn là “cài đặt hệ thống”, mà là “thiết kế tương lai vận hành doanh nghiệp”.
Cảm ơn bạn đã đọc đến dòng cuối cùng.